Oko Nigdy Nie Śpi 2023

Bydgoski festiwal OKO NIGDY NIE ŚPI ma już dziesięć lat.

Impreza organizowana przez działającą od 2008 roku Fundację Czarny Karzeł jest jedną z bardziej oryginalnych inicjatyw zlokalizowanych z dala od centralnych krajowych ośrodków kulturalnych. Specyfiką OKA jest połączenie różnych dyscyplin artystycznych w jednym wydarzeniu, którego scenerię często stanowią nieoczywiste architektoniczne i plenerowe sceny.

Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem „trans”, które zaproponowała w odniesieniu do idei festiwalu krytyczka, kuratorka i organizatorka życia artystycznego, Anda Rottenberg. Odniosła się tym samym do korzeni imprezy, która wyrasta z tradycji transgresyjnych praktyk performatywnych. Czyli takich, które (często fizycznie) naruszają zdefiniowane granice obyczajowe, tożsamościowe, albo materialne. Zacierają nierzadko przy tym podziały, które obowiązują między dyscyplinami artystycznymi, nauką, praktyką kulturową, czy – ze względów rynkowych – instytucjonalnymi obiegami ich dystrybucji. W praktyce, dla odbiorczyń i odbiorców oznacza to zatarcie rozgraniczeń między tym, co znane i nieznane, realne i fantastyczne, przyswojone i dzikie, ludzkie i nieludzkie, żywe i martwe, publiczne i prywatne, jawą i snem.

„Trans” jako temat festiwalu będzie interpretowany szeroko. Interesować będzie twórców zarówno jako odmienny stan świadomości i ekstatyczna technika inicjacyjna właściwa kulturom szamańskim i animistycznym, jak i jako świecka praktyka społeczna, np. rozpowszechniona w ostatnich dekadach za sprawą nocnej kultury klubowej, przeciwstawiająca się neoliberalnemu indywidualizmowi, materialnym nierównościom a także, nierzadko, alienującym i dyscyplinującym regulacjom prawnym i biopolitycznym.

W tym roku, dziesiąte już OKO, gościć będzie artystki i artystów zaproszonych między innymi przez Roberta Kuśmirowskiego, wielokrotnie nagradzanego artystę wizualnego, performera, autora instalacji i fotografii, „fałszerza rzeczywistości”, którego znakiem firmowym stały się iluzyjne rekonstrukcje fikcyjnych albo alternatywnych przestrzeni, takie jak Double V, Bunkier, Kanał, czy Tężnia. Twórca występuje tym razem w roli selekcjonera, zapraszającego wybrane przez siebie osoby do udziału w jednej z kilku sekcji wystawy, zlokalizowanej w bydgoskim EXPLOSEUM. Wystawa – zatytułowana przez kuratora EXP(L)O – odniesie się do historii obiektu, fabryki broni z czasów II wojny światowej. Realizowane specjalnie dla przestrzeni prace będą testować możliwość emocjonalnej regeneracji kompleksu i przepracowania jej traumatycznej przeszłości.

Tradycją OKA jest organizacja jednej z wystaw we współpracy z Galerią Miejską bwa w Bydgoszczy. Podczas jubileuszowej edycji na zaproszenie Roberta Kuśmirowskiego swoją indywidualną wystawę, p.t. WE THE WATER/ MY WODA – poświęconą granicy między żywymi ciałami i determinującym ich istnienie wodnym środowiskiem, pokaże tu Wojtek Radtke.

Tegoroczna edycja OKA przypomina również postać Marcina Giżyckiego, zmarłego pod koniec 2022 roku, reżysera filmów animowanych i dokumentalnych, krytyka oraz historyka sztuki i filmu, wykładowcy Rhode Island School of Design w Providence (USA), Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie oraz pomysłodawcy i wieloletniego dyrektora artystycznego Międzynarodowego Festiwalu Filmów Animowanych ANIMATOR w Poznaniu. W hołdzie dla dokonań twórcy Fundacja Czarny Karzeł przedstawi filmową adaptację jednego z ostatnich, niedokończonych filmów reżysera: Niedokończone życie Phoebe Hicks.

OKO to jak zawsze również spektakle, wykłady, spotkania, dyskusje, performansy i wydarzenia muzyczne.

Ich tegoroczny program już niebawem ogłoszony zostanie na stronie festiwalu:
https://czarnykarzel.pl/festiwal

WYSTAWY

E X P [ L ] O
Exploseum – Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

kurator: Robert Kuśmirowski
osoby uczestniczące: Monika i Tomasz Bielakowie, Piotr Bujak, Marta Fic, Artur Grejner, Grzegorz Klaman, Cezary Klimaszewski, Tomasz Krzpiet, Jarosław Lustych, Agnieszka Łukaszewska, Dominika Macocha, Honorata Martin, Patryk Paliwoda, Urszula Pieregończuk, Wojtek Radtke, Radosław Skóra, Andrzej Sobiepan, Agnieszka Szultk, Anna Waszczuk, Marta Zgierska

WE THE WATER / MY WODA – wystawa Wojtka Radtke
Galeria Miejska bwa
kurator: Robert Kuśmirowski

Opowieść o wodzie i tym, co z sobą niesie, jej zdolności do reagowania i ekspresji. Ważne będą też emocje, które w epoce post-covidowej wywołują wodne aerozole.

SPEKTAKLE
Corpuscle – spektakl
artystki: Alicja Pilarczyk (PL/CH): skrzypaczka i performerka, Katherine Newton (GB/CH): artystka zajmująca się sound artem, artystka wizualna, scenografka, oraz Justyna Celeda (PL): reżyserka teatralna, autorka scenariuszy.
Katastrofa lotnicza w Alpach, która wydarzyła się w czerwcu 1968 roku, odebrała życie trzem mężczyznom i na dziesiątki lat ukryła wrak samolotu pod śniegiem. W sierpniu 2022 roku zaginiona maszyna został odnaleziona, a jej rozbite części, cząstki pamięci, zostały teraz odzyskane. W 1942 r. małżeństwo wybrało się na wycieczkę w góry. Nigdy nie powrócili. Zostali odnalezieni dopiero po 75 latach. Pustka, wspomnienia i radzenie sobie z poczuciem opuszczenia są osią, wokół której powstało przedstawienie i wystawa.

Mistyczna Syberia – standup podróżniczy Aruna Milcarza
Opowieść o życiu buriackiego szamana Baira Rinczinowa. Spektakl jest połączeniem filmu i standupu.
Ukazuje świat w którym rytuały szamańskie przeplatają się z rytuałami dnia codziennego.

Wydarzenia specjalne / wykłady / spotkania:
Na niektóre wydarzenia będą obowiązywały zapisy. Prosimy śledzić nasze strony.

Spotkanie z Andą Rottenberg wokół nowej książki Rozrzut, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Rozrzut to lektura nie tylko dla miłośników sztuki, a może wręcz przede wszystkim dla „niemiłośników”. Otwiera drzwi do zrozumienia kwestii fundamentalnych: po co nam sztuka i po co nam artyści.
prof. Małgorzata Omilanowska, fragment wstępu

Niedokończone życie Phoebe Hicks
Premierowy pokaz niedokończonego filmu w reżyserii Marcina Giżyckiego i Grzegorza Pleszyńskiego, prod. Fundacja Czarny Karzeł

Phoebe to ostatni wspólny projekt reżysera Marcina Giżyckiego i grupy Czarny Karzeł. Pomysł Marcina Giżyckiego początkowo został zrealizowany w formie surrealistycznej opery. Libretto powstało na podstawie książki Agnieszki Taborskiej pod tym samym tytułem. Prace nad filmem przerwała nagła śmierć Marcina Giżyckiego. Ostatnie sceny i montaż zostały zrealizowane na podstawie notatek i zebranych uwag.

Spotkanie z Agnieszką Taborską wokół jej książek Archipelagi Rolanda Topora, wyd. Lokator, 2021 i Świat zwariował. Poradnik surrealistyczny. Jak przeżyć, wyd. Bosz, 2021
Pierwsza jest osobistym portretem Topora, urozmaiconym niepublikowanymi dotychczas anegdotami. Przyjaźń autorki z przedmiotem badań pozwoliła jej napisać o Toporze inaczej niż pisze się zwykle. Druga książka jest historią (też towarzyską) surrealizmu oraz poradnikiem złożonym z 56 rad, jak surrealistycznie kochać, mieszkać, nie popełniać samobójstwa…

Transy spirytystek i surrealistów – wykład
Agnieszka Taborska opowie o spirytyzmie XIX wieku, oszustwach i transach mediów, zbiorowej histerii w próbach dotarcia na Tamtą Stronę. A także o „okresie snów” paryskich surrealistów, wpadających w trans w mieszkaniu Bretona w latach 20. XX wieku. Opowieści będą towarzyszyły zagadkowe zdjęcia.

Pełny program OKA znajdziecie na:
czarnykarzel.pl/festiwal
facebook.com/okonigdyniespi
facebook.com/czarnykarzel

Kontakt dla mediów:
Marta Filipiak / fundacja.czarnykarzel@gmail.com / +48 509 693 840